De politieke rol van de koning

Op grond van zijn politieke functie kan de koning geen persoonlijk gezag uitoefenen. Via suggesties, advies, waarschuwingen en aanmoedigingen kan de koning enkel invloed uitoefenen op de politieke hoofdrolspelers. Zijn optreden past in een sfeer van continuïteit, van langetermijnobjectieven en "grootse plannen" voor het land en de staat.

Dialoog

De koning vervult zijn rol via een permanente dialoog met alle actoren van het politieke besluitvormingsproces. In een land als België blijft die dialoog niet beperkt tot de leden van het parlement en de regering. De koning treedt ook in contact met talrijke andere organen die een rol spelen in het besluitvormingsproces. Daarom ontmoet de koning niet enkel vertegenwoordigers van de politieke wereld maar van alle groeperingen die in het land enige invloed hebben op economisch, sociaal, academisch, cultureel of sportief vlak. Tegelijkertijd vormen die ontmoetingen, waarvan de inhoud steeds geheim blijft, een waardevolle bron van informatie voor de koning, waardoor hij concreet vorm kan geven aan zijn functie.

Het belang en de invloed van het politieke optreden van de koning varieert naargelang van de omstandigheden en het ritme van het openbaar leven. Op bepaalde ogenblikken treedt de koning duidelijker op de voorgrond. Dit gebeurt onder andere na de verkiezingen, wanneer hij een informateur en daarna een formateur aanduidt.

De eed

Overeenkomstig artikel 91 van de Belgische grondwet neemt de koning eerst bezit van de troon nadat hij, in een vergadering van de verenigde kamers van het parlement, de volgende eed plechtig heeft afgelegd: "Ik zweer dat ik de grondwet en de wetten van het Belgische volk zal naleven, ‘s lands onafhankelijkheid handhaven en het grondgebied ongeschonden bewaren."

Wat is nu de precieze betekenis en draagwijdte van die eed? In de eerste plaats vertaalt die eed, zoals de grondwet het stelt, een plechtige persoonlijke verbintenis. De specifieke vermelding van de onafhankelijkheid van het land en de onschendbaarheid van het grondgebied vindt waarschijnlijk zijn oorsprong in de historische omstandigheden op het ogenblik dat de grondwet werd opgesteld, toen België net vorm kreeg als soevereine staat, na eeuwenlange betwistingen omtrent zijn grenzen. De Belgische koningen hebben die twee punten steeds als één van hun bijzondere verplichtingen beschouwd.

Andere functies

De koning combineert die politieke rol met een aantal andere functies.

Zo is hij ook opperbevelhebber van de strijdkrachten. In de loop van de Belgische geschiedenis heeft de interpretatie van die tekst aanleiding gegeven tot veel controverse en zelfs conflicten tussen sommige vorsten en hun regeringen. De kern van het probleem was of de militaire rol van de koning in oorlogstijd valt onder de ministeriële verantwoordelijkheid. Vandaag stelt dat probleem zich niet langer in de praktijk, aangezien het hele Belgische leger in een dergelijke situatie onder het geïntegreerde NAVO-bevel zou komen te staan.

Niettemin heeft de militaire rol van de koning zijn betekenis niet helemaal verloren. Een van de belangrijkste taken van de koning bestaat er nog steeds in te waken over de handhaving van de troepen. Bovendien dient hij de politieke wereld en de publieke opinie te herinneren aan de nationale en internationale verplichtingen van België inzake landsverdediging.

Een ander aspect van de rol van de koning ligt in zijn dagdagelijkse bezigheden waarbij hij bij ministers bemiddelt in naam van burgers die op hem een beroep doen om gerechtigheid te bekomen in hun contacten met het politiek en administratief systeem.

Nieuws

Subscribe to Related Section NewsAlle nieuwsberichten