Wat doet de premier?
Het werk van een premier samenvatten is niet eenvoudig. Het valt in vele onderdelen uiteen. Een viertal daarvan slorpt het grootste deel van zijn tijd op: de regering leiden en de ministerraad voorzitten, de regering vertegenwoordigen bij de belangrijkste instellingen, de regering vertegenwoordigen in internationaal verband, en zijn contacten met de niet-gouvernementele instanties.
De regeringsleider
In eerste instantie is de premier de regeringsleider. Dat houdt in dat hij de ministerraad en het kernkabinet voorzit, overleg pleegt met zijn ministers en staatssecretarissen, hun dossiers doorneemt en oplossingen zoekt bij mogelijke knelpunten. Dat brengt vele vergaderingen met zich mee, maar ook tal van persoonlijke contacten en het nodige studiewerk. Natuurlijk beschikt de premier in deze functie over een aantal medewerkers. Maar als regeringsleider en coördinator moet hij de teugels zelf in handen houden en is in ieder dossier zijn persoonlijke inzet vereist.
De vertegenwoordiger bij de instellingen
Als regeringsleider is de premier het gezicht en de stem van de regering ten aanzien van de belangrijkste instellingen van het land. Zo is het geen geheim dat de premier regelmatig wordt ontvangen door de koning, het grondwettelijk hoofd van de uitvoerende macht. Zijn meest zichtbare rol in dit opzicht is evenwel die in het parlement, waar de premier door kamerleden en senatoren over zijn beleid kan ondervraagd of geïnterpelleerd worden. Ook kunnen de premier en zijn ministers wetsontwerpen indienen en die voor de bevoegde commissies van Kamer of Senaat toelichten. Dit veronderstelt een goede samenwerking tussen de uitvoerende en de wetgevende macht, en een premier die zijn regering én zijn beleid met open vizier in het parlement kan verdedigen. Ook die verantwoordelijkheid vereist vergaderingen, informele ontmoetingen en de nodige dossierkennis.
Het politieke gezicht van België in de wereld
België was onder meer stichtend lid van de Europese Unie, de Navo, de Raad van Europa en de Verenigde Naties. Als klein land in het hart van Europa heeft België met andere woorden "een groot buitenland" dat bovendien erg belangrijk is voor het wel en wee van de Belgen. Naast zijn minister van Buitenlandse Zaken besteedt ook de premier veel aandacht aan contacten met andere regeringen en regeringsleiders, vooral in het kader van de Europese Unie en de Verenigde Naties. Zo is er de halfjaarlijkse top van Europese staatshoofden en regeringsleiders, maar ook de vele bilaterale bezoeken en contacten op hoog niveau. De premier ontvangt buitenlandse staatshoofden en regeringsleiders. In de mate van het mogelijke reist hij zelf naar het buitenland om er de belangen van het land te verdedigen.
Premier van alle Belgen
Ten slotte is de premier ook de premier van alle Belgen. Dat houdt in dat hij het beleid van zijn regering voor de publieke opinie kan toelichten, dat hij vertegenwoordigers van niet-gouvernementele organisaties ontvangt en dat hij in de mate van het mogelijke zelf het land afreist om her en der het woord te voeren. Een belangrijke hefboom voor deze functie is een actief mediabeleid. Zo zal de premier tijd maken voor een wekelijkse persconferentie, journalisten ontvangen voor een interview of ingaan op een uitnodiging om deel te nemen aan een brede waaier van initiatieven. In een democratisch politiek bestel is deze vierde korf van activiteiten voor de premier geen luxe. Ofschoon deze activiteiten een behoorlijk stuk van zijn tijd opslorpen, heeft de burger recht op dit direct contact met de regeringsleider. Bovendien zijn het deze activiteiten die het de premier mogelijk maken om actief te luisteren naar de stem van de burger.