In de ruimste betekenis van het woord vormt de politieke rol van de koning één van de twee belangrijkste facetten van de koninklijke functie. Het tweede facet is de symbolische en representatieve functie. Die rol houdt verband met de sociale dimensie van de monarchie en moet los worden gezien van de politieke opdracht.
De symbolische functie van de koning is bijzonder moeilijk te omschrijven, aangezien we ons op een terrein begeven waar rede en gevoel zich vermengen.
Vertegenwoordiger van de natie
De koning is niet de vertegenwoordiger of de belichaming van de staat, of met andere woorden van het machtsapparaat, maar wel van de natie, of liever het land. Het is in die hoedanigheid dat hij naar het buitenland reist om er beleefdheids- of vriendschapsbezoeken af te leggen, en er het positieve imago van België uit te dragen. De feitelijke draagwijdte en het resultaat van die bezoeken hangt vooral af van de indruk die de vorsten maken en van de huidige betrekkingen tussen de landen in kwestie: hier spelen dus tegelijk representatieve en politieke (of diplomatieke) aspecten mee.
Het is ook als vertegenwoordiger van de natie dat de koning, daarin bijgestaan door de koningin, bij allerlei gelegenheden bezoeken aflegt in eigen land. Op die manier legt hij zijn oor te luisteren voor de bevolking. Hij moedigt ook de sociale, economische en culturele ontwikkeling aan van de talrijke microkosmossen waaruit het land is samengesteld. Hij geeft daarbij niet alleen blijk van zijn persoonlijke belangstelling, hij wil verdienstelijke personen of mensen met bepaalde verwezenlijkingen ook laten zien dat de gemeenschap hen naar waarde weet te schatten en hen de verdiende eer bewijzen.
Deze activiteiten en gebaren zijn een privilege voor de begunstigden. Slechts weinigen blijven onverschillig tegenover zoveel eerbetoon.
Hoewel de monarchie in België past in de wettelijke en rationele grondwettelijke structuur, draagt zij tegelijkertijd een gevoelsboodschap in zich, die zij put uit haar oude wortels en continuïteit.
De middelen waarover de koning beschikt
Om zijn functie te vervullen kan de koning vanzelfsprekend rekenen op de steun van het hele bestuurs- en administratief apparaat van het land. Sinds de oprichting van de monarchie in België wordt algemeen aanvaard dat de koning de mogelijkheid moet krijgen vrij te beschikken over persoonlijke medewerkers en materiële middelen. Hiertoe voorziet de grondwet in een Civiele Lijst. Dat is geen salaris maar als het ware een institutioneel budget waarmee hij zijn medewerkers vergoedt, de koninklijke residenties onderhoudt, zijn persoonlijke uitgaven dekt, alsook de onthaal- en representatiekosten.
In diezelfde context ontstond het Huis van de koning.
Meer informatie : www.monarchie.be